Günümüzün kripto dünyasında, uygulamanızı dağıtmak için doğru platformu seçmek, ürünün kendisi kadar önemlidir. Bu da birçok geliştiricinin kafasını kurcalayan milyar dolarlık bir soruya yol açıyor: Uygulamamı dağıtmak için en iyi platform hangisidir?
Bu makalede, şu anda mevcut olan en iyi üç seçenek olduğuna inandığım seçenekleri tanıtacağım ve her birinin artılarını ve eksilerini analiz edeceğim. Ayrıca gelecekteki teknolojik gelişmelerin bu seçimi bugünkünden nasıl daha kolay hale getireceğini de tartışacağım.
Geliştiriciler için şu anda en önemli üç seçenek şunlardır: genel amaçlı bir Katman 2 (L2) ağında, Solana ekosistemi içinde dağıtım yapmak veya uygulamaya özel bir zincir oluşturmak. Bu kararlar performans, güvenlik, kullanıcı deneyimi ve uzun vadeli uygulanabilirlik üzerinde önemli bir etkiye sahip olacaktır.
Bu makalede, bu seçenekler arasındaki teknik farklılıklar ele alınacak, artıları ve eksileri analiz edilecek ve Ethereum ile Solana arasındaki rekabette uygulamaya özel zincirlerin artan önemi tartışılacaktır.
1. Genel Amaçlı Katman 2 Ağları / L2 Toplayıcıları
Artıları:
Güvenlik Mirası
Genel amaçlı L2’ler veya Rollup’lar (Optimism veya Arbitrum gibi) Ethereum’un güvenliğini miras alır. Bu, bu platformlar üzerine inşa edilen uygulamaların kendi doğrulayıcı setlerini sürdürmek zorunda kalmadan Ethereum’un sağlam güvenliğinden yararlandığı anlamına gelir.
Bu özellikle uygulama lansmanları için önemlidir, çünkü bir doğrulayıcı seti (tipik olarak bir L1 olarak) aracılığıyla ekonomik güvenliğin önyüklenmesi zordur.
Birleştirilebilirlik
Genel amaçlı L2’ler, aynı L2 üzerindeki uygulamalar ve protokoller arasında sorunsuz etkileşime olanak tanıyan yüksek birleştirilebilirlik sunar.
2020’nin DeFi yazında ortaya atılan “para Lego” terimi bugün hala geçerli. Zincir üzerinde inşa etmenin en büyük avantajlarından biri bu birleştirilebilirliktir.
Geliştirici Dostu
Genel amaçlı bir L2 (genellikle) üzerine inşa etmek, çoğu kripto-yerel geliştiricinin zaten aşina olduğu Ethereum Sanal Makinesi’nden (EVM) yararlanmak anlamına gelir.
Bu, öğrenme eğrisini azaltır ve geliştirmeyi hızlandırır. Alternatif sanal makinelere (altVM) sahip Rollup’lar için Rust (Soon SVM yığınları için kullanılır), C, C++ (Arbitrum Stylus), Move (Movement Labs ve Lumio), Linux (Cartesi), Web Assembly (Fluent) ve hatta Fuel Network’ten Sway gibi kripto yerlisi olmayan geliştiricilerin aşina olduğu programlama dilleri vardır.
Eksiler:
Tıkanıklık ve Ölçeklenebilirlik Sorunları
Aynı L2 üzerinde daha fazla uygulama konuşlandırıldıkça, tıkanıklık bir sorun haline gelebilir, bu da ücretlerin artmasına ve işlem hızlarının yavaşlamasına neden olabilir. Bu durum, özellikle düşük gecikme süresi gerektiren uygulamalar için kullanıcı deneyimini bozabilir.
Özelleştirme ve Kârlılık Sınırlamaları
Genel amaçlı L2’ler çok çeşitli uygulamaların ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanmıştır, bu da genellikle tek bir uygulamanın özel gereksinimleri için optimize etme esnekliğinden yoksun oldukları anlamına gelir. Bu durum performans ayarlamalarını ve kullanıcı deneyimi optimizasyonunu sınırlayabilir.
2. Uygulamaya Özel Zincirler
Artıları:
Tam Özelleştirme
Uygulamaya özel zincirler, geliştiricilerin uygulamalarının ihtiyaçları için blok zinciri ortamının her yönünü optimize etmelerine olanak tanır. Bu da daha yüksek performans, daha düşük ücretler ve daha iyi bir kullanıcı deneyimi ile sonuçlanabilir.
Ölçeklenebilirlik
Zincir tek bir uygulamaya veya bir grup ilgili uygulamaya ayrılmış olduğundan, diğer projelerin neden olduğu tıkanıklık riski yoktur. Kendi blok alanınız vardır ve “gürültülü komşu” sorununu ortadan kaldırır.
Eksiler:
Karmaşıklık ve Ek Yük
Gelato Network, Conduit ve Caldera gibi RaaS sağlayıcılarının başlatma sürecini basitleştirmesine rağmen, uygulamaya özel bir zincir oluşturmak ve sürdürmek, genel amaçlı bir L2’de konuşlandırmaya kıyasla daha fazla hazırlık ve kaynak gerektirir (akıllı bir sözleşmenin konuşlandırılması ile tüm bir zincirin konuşlandırılması).
Birlikte Çalışabilirlik Zorlukları
Cosmos gibi çerçeveler yerleşik birlikte çalışabilirlik çözümleri sunsa da, daha geniş Ethereum L2 ekosistemiyle etkileşim kurmak, genel amaçlı bir L2 kullanmaktan daha karmaşıktır. Bir uygulama zinciri olarak, ilk günden itibaren kullanıcıları nasıl çekeceğiniz ve hangi birlikte çalışabilirlik sağlayıcılarının sizi destekleyeceği gibi zorluklarla karşı karşıya kalırsınız.
3. Solana
Artıları:
Yüksek Performans
Solana yüksek performanslı uygulamalar için tasarlanmıştır ve saniyede binlerce işlemi çok düşük gecikme süresiyle (işlemler bazen başarısız olsa da) işleme kapasitesine sahiptir. Hızı, Solana’yı düşük gecikme süresi ve yüksek performans gerektiren uygulamalar için ideal hale getirir.
Birleşik Deneyim
Birleştirilebilirlik açısından bakıldığında, Solana’nın tek durum makinesi oldukça caziptir. Bu, “para Legoları” oluşturmayı bir uygulama zincirinden daha kolay hale getirir ve genel amaçlı bir L2’dekine benzer bir deneyim sunar.
Büyüyen Ekosistem
Solana’nın ekosistemi ve geliştirici topluluğu giderek büyüyor. Ekosistem DeFi, NFT’ler ve memecoinler de dahil olmak üzere daha geniş Web3 uygulamaları için güçlü bir destek sunuyor.
Eksiler:
Merkezileşme Riskleri
Teknik avantajlarına rağmen Solana, merkezileşme sorunları nedeniyle eleştirilere maruz kalmıştır. Ethereum ile kıyaslandığında, daha yüksek kurulum maliyetlerine sahip daha küçük bir doğrulayıcı ağına sahiptir. Solana’nın merkezi sıralayıcılara sahip L2’lere göre küçük bir avantajı olsa da, zincirin merkezileşmesi dikkate alınması gereken bir faktördür.
Ağ Kesintileri
Solana çok sayıda ağ kesintisi ve istikrar sorunu yaşadı ve güvenilirliği konusunda endişelere yol açtı. Her seferinde düzelmiş olsa da, bu durum sürekli çalışma süresine ihtiyaç duyan geliştiriciler için bir risk olmaya devam ediyor.
4. Sonuç
Genel amaçlı L2’ler ve Solana’nın her biri cazip avantajlar sunarken, uygulamaya özel zincirler, üreticilere genel amaçlı L2’ler, Solana ve diğer L1’lerin ölçeği ve birleştirilebilirliği ile kâr etme, uzmanlaşma ve rekabet etme fırsatı sunar.
Modüler ekosistem genişledikçe, uygulamaya özel zincirler popüler uygulamaların büyümesinde çok önemli bir rol oynayacaktır. Ancak, bu vizyon büyük ölçüde birlikte çalışabilirlik çözümleri için hızlı bir şekilde bir standart oluşturulmasına bağlıdır.
Bu hedefe ulaşılacağına ve önümüzdeki yıllarda birbirine bağlı uygulamaya özel Rollup’lardan oluşan gelişen bir ekosistem göreceğimize inanıyorum.
-
-
-
-
-
-
-
-
