TON Network Neden Blok Kesintileriyle Karşılaştı?
Ağustos ayında TON ağı, Telegram’ın kurucusunun Fransa’da gözaltına alınması ve ciddi endişelere yol açan iki büyük blok kesintisi ile birleşen önemli bir türbülansla karşı karşıya kaldı. Bu olaylar sadece TON ekosistemini çevreleyen coşkuyu azaltmakla kalmadı, aynı zamanda gelecekteki anlatı alanını da sınırladı.
Piyasanın ilgisi öncelikle kurucunun tutuklanmasına odaklanmış olsa da, teknik başarısızlıklar TON’un gelecekteki gelişimini etkileyen daha acil konulardır.
Acil Sebep: DOGS İşlemlerinde Dalgalanma
TON ağındaki kesintilerin ilk nedeni DOGS işlemlerindeki ani artış oldu. Toplam 550 milyar arzı ve %72,73 airdrop tahsisi olan bir meme coin olan DOGS, yakın zamanda önemli bir ilgi gördü. Coin’in Binance gibi büyük platformlarda listelenmesi, zincir içi işlemlerde büyük bir artışa yol açarak ağı zorladı.
Bir Proof-of-Stake (PoS) blok zinciri olan TON, işlemleri işlemek ve onaylamak için doğrulayıcı düğümlerine güvenir ve bunlar daha sonra bloklar halinde paketlenir. Normal koşullar altında, ağ belirli aralıklarla yeni bloklar üretir.
Bununla birlikte, sistem bekleyen tüm işlemleri derhal gerçekleştiremezse, blok üretimi gecikebilir ve hatta durdurulabilir. Bu tür aşırı işlem yükü TON’a özgü değildir; Bitcoin ve Ethereum gibi diğer büyük blok zincirleri de benzer sorunlar yaşamıştır.
DOGS işlemlerindeki artış muhtemelen doğrulayıcıların aşırı yüklenmesine neden olarak blok üretimini yavaşlattı veya durdurdu.
TON Vakfı kesintileri, doğrulayıcıların aşırı yüklenmesine ve uzun süreli çöp toplama nedeniyle fikir birliğini kaybetmesine neden olan DOGS işlem yüküne bağladı. TON’un Kasım ayında 104.715’in üzerinde TPS ile başarılı bir Guinness Dünya Rekoru kırmasına rağmen, bu açıklama son sorunlar karşısında yetersiz görünüyor.
Altta Yatan Sorunlar: Tasarım Sınırlamaları ve Doğrulayıcı Sorunları
Aşırı işlem yükü, TON ağının tasarımı ve doğrulayıcı sistemindeki daha derin sorunların yalnızca bir belirtisidir. TON’un teknik mimarisi, parçalama mekanizması ve doğrulayıcı organizasyonu incelendiğinde birkaç kritik nokta ortaya çıkmaktadır:
1. Shard Zinciri Mimarisinin Karmaşıklığı: Yüksek Ölçeklenebilirliğin Zorlukları
TON’un mimarisi, ana zincir, iş zincirleri ve parça zincirlerinden oluşan çok katmanlı bir yapı ile yüksek ölçeklenebilirlik ve performans için tasarlanmıştır. Bu tasarım teorik olarak yükü dağıtarak ağ kapasitesini artırır. Ancak bu karmaşık parçalama yapısı çeşitli zorlukları da beraberinde getirmektedir.
Her bir iş zinciri, her biri farklı hesap işlemlerinden sorumlu olan birden fazla parçalı zincire bölünebilir. Bu tasarım, shard zincirleri arasında paralel işlem yapılmasına olanak tanıyarak genel TPS’yi artırır. Bununla birlikte, işlem dalgalanmaları sırasında, eşit olmayan yük dağılımı veya işlemlerin işlenmesindeki gecikmeler, bazı shard zincirlerinde blok üretimini yavaşlatabilir veya durdurabilir.
Parçalı zincirlerin ana zincirle senkronize kalması gerektiğinden, önemli parçalı zincirlerdeki sorunlar tüm ağın blok üretimini etkileyebilir. TON’un parçalama yöntemi, aşırı ayrıntı düzeyine (her bir parçanın yalnızca birkaç hesabı veya sözleşmeyi yönetmesi) izin veren yenilikçi bir yöntem olsa da, bu durum koordinasyon karmaşıklığını artırmaktadır.
Etkili sharding, shard zincirleri ile ana zincir arasında son derece verimli ve istikrarlı bir koordinasyon gerektirir. Aşırı koşullar altında shard zincirlerindeki darboğazlar tüm ağın blok üretimini kesintiye uğratabilir.
2. Yetersiz Sayıda Doğrulayıcı: Merkezileştirme Riskleri
Bir diğer önemli sorun ise TON ağındaki doğrulayıcı sayısının yetersiz olmasıdır. Diğer PoS blok zincirleriyle karşılaştırıldığında, TON’un Ethereum’un 1 milyondan fazla ve Solana’nın çok daha yüksek sayısına kıyasla yalnızca 360 ile oldukça az sayıda doğrulayıcısı vardır. Bu tutarsızlık TON’un merkeziyetsizliğini ve ağ güvenliğini etkilemektedir.
PoS ağlarındaki doğrulayıcılar işlemleri doğrular, mutabakat sağlar ve işlemleri bloklar halinde bir araya getirir. Doğrulayıcıların sayısı ağın merkeziyetsizliğini ve yüksek yüklerle başa çıkma kabiliyetini etkiler. Daha az doğrulayıcı ile her birinin daha fazla işlem yapması gerekir, bu da yüksek işlem hacimleri sırasında gecikmelere veya kesintilere yol açabilir.
Ayrıca, TON’un yüksek donanım ve ağ gereksinimleri, doğrulayıcı olmak için büyük miktarda Toncoin yatırma ihtiyacı ile birleştiğinde, katılımcı sayısını sınırlar. Bu kısıtlama yalnızca ademi merkeziyetçiliği etkilemekle kalmaz, aynı zamanda yoğun işlem dönemlerinde blok gecikmelerini de şiddetlendirir.
3. Mutabakat Mekanizmasının Sınırlamaları: Bizans Hata Toleransının Zorlukları
TON, Catchain protokolü olarak bilinen bir Bizans Hata Toleranslı (BFT) konsensüs mekanizması kullanır. Bu protokol, kötü niyetli düğümler mevcut olsa bile ağın çalışmasını sürdürmek için tasarlanmıştır.
Bununla birlikte, sınırlı sayıda doğrulayıcı ve bazılarının aşırı yük nedeniyle mutabakata katılamaması durumunda, protokolün verimliliği tehlikeye girebilir. Catchain protokolü, mutabakat ve blok üretiminin gerçekleşmesi için katılımcı doğrulayıcıların üçte birinden fazlasının kötü niyetli olmamasını gerektirir.
Doğrulayıcılar aşırı yüklendiğinde, birden fazlası yanıt veremeyerek mutabakat sürecini yavaşlatabilir veya durdurabilir ve blok üretiminde gecikmelere neden olabilir. Esneklik için tasarlanmasına rağmen Catchain protokolünün etkinliği doğrulayıcı sayısına ve dağılımına bağlıdır.
Doğrulayıcı sayısı düşük olduğunda ve ağ yükü beklentileri aştığında, protokolün verimliliği düşerek blok üretiminin yavaşlamasına veya durmasına neden olur.
Merkezileşme ve Tasarım Kusurları TON’un İlerlemesini Engelliyor
TON, Telegram’ın kurucusunun tutuklanması da dahil olmak üzere, TON’un geleceği ve Telegram ile işbirliği konusunda belirsizlik yaratan devam eden zorluklarla karşı karşıya. Başlangıçta TON ekosistemi için potansiyel bir güç merkezi olarak görülen bu olay, gelecekteki ortaklıklarına gölge düşürdü.
Dahası, DOGS işlemlerindeki artışın neden olduğu son blok kesintileri, TON ağındaki daha derin sorunları ortaya koymaktadır. Parçalama mimarisinin karmaşıklığı, yetersiz doğrulayıcı sayısı ve mutabakat mekanizmasının sınırlamaları önemli teknik darboğazları vurgulamaktadır. Bu sorunlar ağın mevcut istikrarını etkilemekte ve uzun vadeli gelişimi için potansiyel riskler oluşturmaktadır.
Bu sorunları ele almak için TON’un doğrulayıcı tabanını genişletmesi, doğrulayıcılar için giriş engellerini azaltması, parçalama verimliliğini artırması ve Catchain protokolünü yüksek yükleri daha etkili bir şekilde ele alacak şekilde optimize etmesi gerekmektedir. TON, kuruluşundan bu yana önemli krizlerle karşılaşmış ve ilk zorlukları başarıyla atlatmış olsa da, bu mevcut zorlukların üstesinden gelmek, gelecek için daha güçlü ve daha dayanıklı bir ekosistem oluşturmak için çok önemli olacaktır.